Ibn Kajjim, rahimehullahu te’ala, naveo је mnogo primjera ibadeta koji se ubrajaju u veliki sirk:
Da muridi(1) Cine sedzdu sejhu
То је sirk koji murid cini onome kome se sedzda cini (tj. sejhu). Doista, cudno је da kazu da to nije sedzda vec-spustanje glave pred sejhom iz poniznosti i iskazivanja pocasti prema njemu. Takvima се se reci sljedece:
“Definisali vi to onako ili ovako, stvamo znacenje sedzde је spustanje glave pred onim kome se sedzda cini, bez obzira spustili vi glavu ili ucinili sedzdu kipu, Suncu, zvijezdama ili kamenu, sve је to isto”.
Pokajanje upuceno sejhu
Doista је to opasan sirk. Pokajanje se upucuje samo Uzvisenom Allahu, kao i namaz, post, hadz i obredi. То је pravo koje pripada samo Uzvisenom Allahu.
U “Musnedu” se biljezi da је Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, doveden zarobljenik koji је rekao:
“Gospodaru moj, ја se kajem Теbi, i ne kajem se Muhammedu”. Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, na to rece: “Ovaj covjek је dao pravo svom Vlasniku”.(2)
Tevba(3) је ibadet, poput sedzde ill posta, i ne smije se ciniti nikome drugom osim Allahu.
Zavjetovanje nekome drugom mimo Allaha
Ovo је opasnije od zaklinjanja necim drugim mimo Allaha. Ako је: “Ко se zakune necim drugim mimo Allaha, pripisao је Allahu druga,” (4) kako је tek onda sa onim koji se zavjetuje nekome drugom mimo Allaha?!
Pored ovoga, u sunenu se biljezi od ‘Ukbeta ibn Amira da је Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Zavjet је zakletva”.(5)
Strah od nekog drugog mimo Allaha, oslanjanje na nekog drugog mimo Allaha, cinjenje djela radi nekog drugog mimo Allaha, trazenje od nekog drugog mimo Allaha, skrusenost i poniznost pred nekim mimo Allaha, trazenje opskrbe od nekog drugog mimo Allaha, zahvaljivanje nekom drugom mimo Allaha na onome sto је dao, uvjerenje da se tom zahvalom moze biti neovisan od zahvale Allahu, prijekor i srdzba radi toga sto mu Allah nije dao i odredjenjem odredio, pripisivanje Njegovih blagodati drugom i ubjeđenje da se u kosmosu sve događa bez Allahove volje i htijenja.
Trazenje od mrtvih da udovolje nekoj potrebi, preko njih traziti pomoc i prema njima se okretati
Ovo је glavni i osnovni vid sirka na svijetu. Djela umrlog prestaju sa smrcu. On sebi nije u stanju nastetiti, а niti koristi pribaviti. Kako takva osoba moze biti u stanju pomoci onome koji od nje trazi pomoc i moli је da udovolji nekoj potrebi ili da se kod Allaha zauzima za to?!
Ovo је rezultat neznanja о odnosu osobe koja se zauzima (šafija) sa osobom koju uzima za svog posrednika (mesfu’a). Ne moze se kod Allaha zauzimati ni za koga osim sa Njegovom dozvolom.
Uzviseni nije ucinio moljenje i trazenje putem Njega razlogom doЬijanja Njegove dozvole za zagovornistvo, vec је glavni razlog Njegovoga dopustanja bistrina svjedocenja Allahovog tevhida.
Onaj musrik koji trazi od mrtvih, koji smatra druge Allahu ravnim, ne trazi direktno od Allaha imajuci svoj razlog koji mu zabranjuje Allahovo zagovornistvo.
Takva osoba је kao i onaj koji trazi pomoc sa onim sto sprejcava njeno postizanje. Takvo је stanje svakog musrika.
Umrloj osobi potrebno је da neko moli Allaha da јој oprosti i smiluje јој se, kao sto је Poslanik oporucio da to cinimo prilikom posjete muslimanskim mezarovima; da budemo samilosni prema njima i da za njih molimo oprost i spas.(6)
Suprotno ovome cine musrici koji obilaze kaburove i posjecuju ih radi ibadeta, udovoljavanja potrebama i trazenja pomoci od njih i njihovim posredstvom.
Njihove kaburove pretvorili su u bogomolje, odredista za hadzdz i mjesto na kome se brije glava, tako da su na taj nacin spojili sirk sa robovanjem Gospodaru, mijenjajuci time pravu vjeru, suprotstavljajuci se istinskim muvehhidima.
Takvi se ubrajaju u najgoru skupinu neprijatelja, nasuprot svim vjerovjesnicima i muvehidima u svakom vremenu i na svakom mjestu, i vecina takvih nece se odazvati vjerovjesnicima. Uzviseni Allah је sacuvao Svoga prijatelja, Ibrahima, ‘alejhisselam, kada je rekao:
.
“ .. .I sacuvaj Mene i sinove moje da obozavamo kumire, oni su, Gospodaru moj, mnoge ljude na stranputicu naveli …”(7)
Od ove vrste velikog sirka bit се spaseni samo oni cije svjedocenje Allahovog tevhida bude iskreno i cisto i koji se budu borili samo u ime Allaha protiv onih koji Mu druge budu smatrali ravnim. Ко se odricanjem od njih i mrznjom prema njima priblizi Allahu i ko samo Allaha uzme sebi za zastitnika, jedinog Gospodara Kojem se iЬadet cini, onaj cija su ljubav, strah, nada i poniznost u ime Allaha, koji se samo oslanja na Njega, samo od Njega pomoc i utociste trazi, cija је namjera u slijedenju Njegovih zapovijedi u postizanju Njegovog zadovoljstva iskrena i cista, kada moli – samo Allaha moli, kada pomoc trazi – samo od Allaha pomoc trazi, kada radi – cini to samo radi Allaha, takav је Allahov, kod Allahaje i sa Allahom je.
Mnogobrojne su i razlicite vrste sirka. Njihov broj zna samo Allah. Kada bismo ih htjeli sve navesti, ne bismo ih mogli nabrojati. Ako se rob uspije sacuvati i zastititi od sirka, bit се mu se lakse nositi sa onim sto је manje opasno od njega. U protivnom, ako ne uspije u tome, bit се jedan od onih koji su propali, а ruzan li је to put koji vodi ka vjecnoj patnji.” (8)
Uzimanje nekog drugog pored Allaha za bozanstvo i ljubav prema njemu kao prema Allahu Ibn Kajjim, rahimehullahu te’ala, spomenuo је jos dvije vrste velikog sirka:
-Sirk koji sadrzi izjednacavanje njihovih bozanstava sa Gospodarom svjetova. Zbog toga се musrici u dzehennemu kazati svojim bozanstvima:
“Allaha nam, bili smo, doista, u ocitoj zabludi kad smo vas s Gospodarom svjetova izjednacavali”.(9)
I pored toga sto su priznavali da је Allah Jedan, Stvaralac svega postojeceg, Gospodar i Vlasnik, i da njihova bozanstva nisu u stanju stvarati, opskrЬljivati, niti zivot dati, niti usmrtiti, izjednacavali su Ga sa svojim bozanstvima u ljubavi, velicanju i ibadetu, kao sto је to slucaj sa vecinom ili cak svim musricima na svijetu.
Vole svoja bozanstva, velicaju ih i povinjavaju se njima, а ne Uzvisenom Allahu. Vecina njih, ako ne i svi, ispoljavaju vecu ljubav prema njima nego prema Allahu. Мnogo vise se obraduju kada se ona spomenu, nego kad se Allah spomene. Svoju srdžbu vise ispoljavaju prema onima koji izrazavaju manju vrijednost, prema njihovim bozanstvima i onima koji robuju sejhovima, nego prema onima koje ne postuju.
I kada se svetost njihovih bozanstava oskrnavi, ili povrijedi, oni kojima robuju naljute se poput razjarenog lava. А kada se krse Allahove zabrane i Njegove svetinje, to ih nimalo ne ljuti, nego su zadovoljni sa onim ko ih krsi, ili ako im stagod da ili ih nahrani. Tada to njihova srca apsolutno ne preziru. Kako to oni u javnosti provode, uto smo se i mi, а i drugi uvjerili.
Tako ces vidjeti neke od njih da svoja bozanstva, kojima se klanjaju, usamljeni svojim jezicima – umjesto Allaha – spominju sjedeci, stojeci, nesretni, bolesni.
Njihovo spominjanje stalno је prisutno u srcu i na jeziku takve osobe i ona to ne porice, smatrajuci to putem koji је vodi u postizanje njene potrebe za Allahom svojim sredstvom i posrednikom kod Njega.
U pogledu toga, svi musrici su na istom stepenu. То је ono najvece sto se usadilo u njihovim srcima. Najkrace, to је musricka tradicija, koju su naslijedili shodno raznolikosti njihovih bozanstava. Njihova bozanstva Ьila su od kamena, dok su druga uzeli sebi od ljudi. О precima tih musrika, Uzviseni Allah kaze:
” … А onima koji pored Njega uzimaju zastitnike: ‘Mi im se klanjamo samo zato da bi nas sto vise Allahu priblizili’ -Allah се njima, zaista, presuditi о onome u cemu su se oni razilazili … “(10)
Zatim је ukazao na njihovo nevjerovanje i laz i obavijestio је da im nece ukazati na pravi put. Uzviseni kaze:
” … Allah nikako nece ukazati na Pravi put onome ko је lazljivac i nevjernik”.(11)
Cvrsto uvjerenje da njihova bozanstva imaju udjela u zauzimanju za njih kod Allaha na Sudnjem danu.
U srcima ovih musrika i njihovih predaka je da се se oni za njih zauzimati kod Allaha, а to је sirk. Uzviseni Allah im је u Svojoj knjizi to porekao i osporio. I obavijestio је da sefa’at (12)pripada samo Njemu, subhaneh; da se niko ne moze zauzimati za drugog osim onaj kome On dozvoli i sa cijim rijecima i djelima On bude zadovoljan. То su ehlu-ttevhid, (13) oni koji mimo Allaha nisu uzimali nikakve zagovornike. On, subhanehu ve te’ala, dozvolit се onome kome On bude htio da se za njih zauzima, zato sto oni nisu trazili, niti su zeljeli druge zagovomike, i to su najsretniji ljudi.
Sefa’at koji Uzviseni Allah i Njegov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem , spominju, а koji proistice iz Njegove dozvole, pripada samo onima koji su Mu ispoljavali tevhid i smatrali da је On jedan jedini ilah (14).
Sefa’at koji Allah negira је musricki sefa’at, koji је nastanjen u srcima musrika, koji pored Allaha druge uzimaju za zagovornike. Prema njima се se postupiti shodno namjeri koju su imali prema svojm zagovomicima, dok се pobjeda pripasti muvehhidima.
Dobro razmisli о rijecima Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem , upucenim Ebu Hurejri, radijallahu ‘anhu, kada ga је upitao:
“Ко се biti obradovan tvojim sefa’atom, Allahov Poslanice?” Rekao је: “Mojim sefa’atom се biti obradovan onaj ko bude iskreno iz srca izgovarao ” La ilahe illallah. “(15)
Razmisli samo kako је kao najveci razlog za postizanje prava za sefa’at odredio da bude cisto priznavanje Allahovog tevhida, koje је u potpunosti suprotno sefa’atu kod musrika. Oni sefa’at postizu putem robovanja, pripadanja, uzimanja miljenika za zagovomika pored Allaha.
Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, opovrgnuo је ono sto se nalazi u njihovim laznim tvrdnjama i obavijestio da је uslov za sticanje sefa’ata istinsko ispoljavanje Allahovog tevhida.
Samo u tom slucaju Uzviseni Allah се dozvoliti zagovomiku da se zauzima. Dzehl (neznanje) musrika је njegovo ubjedenje da се se onaj kojeg је on uzeo sebi za miljenika ili zagovomika zauzimati za пјеgа i biti mu od koristi kod Allaha, kao sto је to slucaj sa ljudima koji su bliski kraljevima i namjesnicima, medu kojima njihovo poistovjecivanje i zauzimanje koristi onima koji ih slijede. Oni ne znaju da se kod Allaha nece moci zauzimati niko bez Njegove dozvole, а dozvolu za zauzimanje imat се samo oni sa cijim rijecima i djelima On bude zadovoljan, kao sto Uzviseni Allah kaze:
” … Ко se moze pred Njim zauzimati za nekoga bez dopustenja Njegova?!”(16)
Kaze Uzviseni:
” …I oni се se samo za onoga kojim On bude zadovoljan zauzimati, а oni su i sami, iz stahopostovanja prema njemu, brizni”.(17)
Allah се biti zadovoljan rijecima i djelima samo ehlut-tevhida, onima koji svjedoce Allahovu jednocu i koji slijede put vjerovjesnika. Za te dvije recenice bit се pitani prvi i posljednji narodi, kao sto veli Ebul Alija:
“Dvije recenice za koje се biti pitani i prvi i posljednji narodi su: Koga ste obozavali?, i ‘šta ste odgovorili poslanicima?”
Ovo su temelji koji u korijenu sasijecaju stablo sirka u srcu onih koji ih shvate i razumije.
Uzviseni Allah, doista, nece oprostiti sirk onima koji druge sa Njima izjednacavaju, kao sto kaze:
“ … Ра opet oni koji ne vjeruju – druge sa Gospodarom svojim izjedanacavaju! “(18)
Od dva misljenja koja postoje u vezi s ovim ajetom ispravnije је ono u kom se pod pojmom (jeadiljune – izjednacavanje) izjednacavanja misli na izjednacavanje u robovanju, slijedenju i ljubavi. То potvrduje i drugi ajet:
“Allaha nаš, bili smo, doista, u ocitoj zabludi kad smo vas s Gospodarom svjetova izjednacavali”.(19) Isto је i u ajetu sure El-Bekare:
“Ima ljudi koji su mjesto Allaha kumire prihvatili, vole ih kao sto se Allah voli …” (20)
Vidis li kako musrika u laz odvodi njegovo stanje, rijec i djelo? Oni kazu: “Ne volimo ih kao Allaha, niti ih izjednacavamo sa Njim”, zatim se ljute radi njih i radi njihove svetosti ako је neko oskrnavi vise nego sto bi se srdili radi Allaha. Raduju se kada ih spominju, posebno ako se spomenu ро onome sto nemaju i ро onome sto nе posjeduju, kao sto su, naprimjer, otklanjanje nesrece i poteskoca, udovoljavanje potrebama i da su oni vrata izmedu Allaha i Njegovih robova. Doista, vidis musrika kako se njegovo srce raduje i veseli i kako se zari od ljubavi, slavljenja i skrusenosti prema njemu. А kada se pred njim samo spomene Uzviseni Allah i Njegov tevhid, vidis kako ga obuzima strah, tjeskoba i nelagodnost. Gleda te smrtnim pogledom, smatrajuci da si u njegovim ocima umanjio svojstva Njegove bozanstvenosti. Cak mozda da ti postane i neprijatelj. Tako mi Allaha, ovo smo kod njih svojim ocima gledali – kako su samo prema nama svoju mrznju i neprijateljstvo ispoljavali i raznovrsne spletke nam spremali. Neka ih Allah ponizi i na dunjaluku i na ahiretu. Oni nece imati drugog dokaza osim sto се govoriti onako kako su i njihova braca govorila:
“Nasa bozanstva nam je ponizio i osramotio”.
Ovi се kazati:
“Ponizili ste nase sejhove i vrata nasih potreba koja su otvorena prema Allahu”.
Ovako su krscani rekli Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, kada im je kazao:
“Mesih је Allahov rob”, oni rekose: “Ponizio si Mesiha i osramotio ga”.
Tako su uzvratili i musrici onima koji su zabranjivali da kaburi postanu bozanstva koja se obozavaju i koji podsticu da se mesdzidi posjecuju onako kako su to Allah i Njegov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dozvolili. Oni na to kazu:
“Тime si umanjio vrijednost njegovog vlasnika (mejjita u kaburu).”
1- Murid-sljedbenik
2-Taberani, “El-Kebir”; Ahmed, 15.160; hadis је daif
3- Pokajanje
4- Ebu Davud, 3.251; Tirmizi, 1.535; Ahmed, 5.352, od Ibn Omera, radijallahu ‘anhu
5- Ahmed, “Musned”, 28/575, br. 17340; Mus1im, 1.645; Ebu Davud, 3.323; Nesai, 3.832
6- Muslim, 975; hadis је zabiljezen u prenesenom znacenju
7- Ibrahim, 35-36
(8) “Medaridyu-s-Salikin”, 1/385-387
(9) Es-Suara’, 97-98
(10) Ez-Zumer, З
(11) Ez-Zumer, З
(12) Zagovornistvo
(13)Pripadnici cistog monoteizma
(14) Тј. Bog
(15) Buhari, 6570
(16) El-Bekara, 255
(17) El-Enbija’, 28
(18) El-En’am, 1
(19) Es-Suara’, 97-98
(20) El-Bekara, 165
Oaza imana – Ibn Kajjim el-Dzevzzije, rahimehullahu te’ala