U uvjete ispravnosti riječi tevhida1 spada takođe i nepostojanje sumnje i ostvarivanje jekina – čvrstog ubjeđenja u ono što zahtjevaju ove riječi2. Kao što kaže Uzvišeni govoreći o poslanicima i njihovim narodima:
وقالوا إنا كفرنا بما أُرسلتم به وإنا لفي شكٍّ مما تدعوننا إليه مريب . قالت رسلُهم أفي الله شكٌّ فاطِرِ السماوات والأرض
”I rekoše: ‘Mi ne vjerujemo u ono što se po vama šalje i mi veoma sumnjamo u ono u što nas pozivate.’ Poslanici su njihovi govorili: ‘Zar se može sumnjati u Allaha, Stvoritelja nebesa i Zemlje’? ” (Ibrahim, 9-10)
Postali su nevjernici zbog toga što su sumnjali u ispravnost poziva Allahovih vjerovjesnika, a poziv vjerovjesnika tokom svih vjekova bio je poziv u tevhid i šehadet la ilahe illallah3. Kao što kaže Uzvišeni:
وما أرسلنا من رسولٍ إلا نوحي إليه أنه لا إله إلا أنا فاعبدون
”Prije tebe ni jednog poslanika nismo poslali, a da mu nismo objavili: ‘Drugog boga osim Mene nema, zato mene obožavajte’.” (Enbija, 25)
I kaže Uzvišeni na jeziku svojih Poslanika:
اعبدوا الله مالكم من إله غيره
”Allaha obožavajte, vi drugog boga osim Njega nemate!” (E’araf, 59)
I kaže isto tako:
ولقد بعثنا في كل أمة رسولٍ أن اعبدوا الله واجتنبوا الطاغوت
”Mi smo svakom narodu poslanika poslali: Allaha obožavajte a taguta se klonite!” (Nahl, 36)
Iz njihove sumnje u tevhid proističe i sumnja u Allaha koji ih je stvorio u najljepšem obliku. Stoga im Uzvišeni kaže:
أفي الله شكٌّ فاطرِ السماوات والأرض
”Zar se može sumnjati u Allaha, Stvoritelja nebesa i Zemlje?”
Oni nisu sumnjali u Allahovo postojanje, već su posumnjali u tevhid, iz čega proističe da sumnjaju da je On Uzvišeni taj Koji se obožava i koji zaslužuje da Mu se čini ibadet.
Stoga ko posumnja u tevhid ili u bilo koju stvar koja je opće poznata stvar u vjeri takav je u suštini od onih koji sumnjaju u Allaha i iskrenost poslanika koji su dostavili od Njega ono što im je On objavio od vjere. U vjerodostojnom hadisu stoji da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao:
أشهد أن لا إله إلا الله وأني رسول الله، لا يلقى الله بهما عبد غير شاك فيهما إلا دخل الجنة
„Svjedočim da nema drugog boga sem Allaha i da sam ja Njegov Poslanik. Neće čovjek sresti Allaha ne sumnjajući u njih a da neće ući u džennet.” (Bilježi ga Muslim)
Iz hadisa se razmije da ko sretne Allaha ovim šehadetom sumnjajući u njega ili nešto od njegovih levazima4 neće ući u Džennet5 niti će biti od njegovih stanovnika.
I kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem:
من يشهد أن لا إله إلا الله مستيقناً بها قلبه فبشره بالجنة
”Ko posvjedoči da nema drugog boga sem Allaha, čvrsto vjerujući svojim srcem, obraduj ga Džennetom.” (Bilježi ga Muslim)
Iz hadisa se razumije da onoga ko posvjedoči da nema drugog boga sem Allaha ne vjerujući čvrsto svojim srcem, ne treba obradovati Džennetom. A kome bude uskraćen Džennet nema drugog prebivališta do vatre, Allah nas sačuvao od nje.
Jekin u tevhidu znači čvrsto ubjeđenje u kom nema nimalo sumnje da je Allah Jedan Jedini u svojim specifičnostima, uluhijjetu, rububijjetu, imenima i svojstvima6. On u tome nema druga i On Uzvišeni je jedini koji zaslužuje da mu se ibadet čini.
Fusnote:
1. tevhid (tewhid) – uvjerenje da je jedino Uzvišeni Allah dostojan da mu se robuje (tj. da se obožava). Tri su vrste tewhida:
- Tewhid rububijjeh – „Izdvajanje Allaha, dželle šanuhu, kao Jedinog koji ima moć stvaranja, vladavine i planiranja (održavajnja) u svemiru.“
- Tewhid uluhijjeh – „Izdvajanje Allaha, dželle šanuhu, kao Jedinog zasluženog da Mu se čini Ibadet, na taj način što čovjek neće robovati drugom pored Allaha niti mu se približavati kao što robuje Allahu i približava mu se.“
- Tewhidul-esmai we siffat – „Izdvajanje Allaha, dželle šanuhu, po imenima kojima se Sam prozvao i opisao u Svojoj Knjizi, ili jezikom Svoga Poslanika, sallallahu alejhi we sellem, na taj način što ćemo potvrđivati ono što je On potvrdio a negirati ono što je On negirao, bez iskrivljavanja, pogrešnog interpretiranja, usporedbe i pokušaja zalaženja u kakvoću tih imena i svojstava.“
2. i 3. Riječi šehadeta – riječi kojima nemusliman pristupa Islamu i kojima musliman svjedoči svoju pripadnost Islamu.Te riječi su “La ilahe illallah, Muhammedun Resulullah” – Nema boga osim Allaha a Muhammed je Njegov poslanik.
4. levazimi šehadeta – stvari koje se usko vežu za šehadet
6. vidi fusnotu pod rednim brojem 1.
Reprint januar 2010